TNO datamodel , data emissieregistratie.nl, voor houtkachels bevat zeer grote onzekerheden

In Nederland is schone en gezonde lucht een belangrijk thema. Houtrook kan, zeker op buurt en wijk niveau, een slechte invloed hebben op schone lucht.  Hoe groot de invloed is weten we niet omdat er niet gemeten kan en mag worden aan schoorstenen. Hoe, waarin en waarmee gestookt wordt isvan grote invlo ed op mogelijke overlast en gezondheidsrisico’s. Hoe groot die invloed is weten we niet.

Modelleren bij gebrek aan goede wetenschappelijke kennis en data

Om de emissie door houtstook toch , enigzins, te kunnen voorspellen heeft TNO een houtrook model gemaakt. Jansen heeft het eerste  TNO model Jansen  gemaakt. Daarna zijn er updates geweest van Visschedijk en Droge,  update Visschedijk  , en ook van Plomp,  update Plomp

Voor elk model, dus ook die voor houtrook, is het belangrijk te weten hoe nauwkeurig het model is. Een model gebaseerd op veel, goede, data is natuurlijk veel nauwkeuriger dan een model gebaseerd op weinig, slechte, data. 

TNO model is niet gebaseerd op veel, goede, data

Jansen heeft een inschatting gemaakt van het soort, en hoeveelheid,  stoffen die in houtrook kunnen zitten per kacheltype namelijk open haard, coventionele kachel, verbeterde kachel en dinplus kachel. Jansen geeft ook de bandbreedte aan, voor PAK's bijvoorbeeld een factor 2 naar boven en een factor 4 naar beneden en voor organische verbindingen een factor 3 omhoog en omlaag.

Plomp heeft in 2020 een doorkijk gegeven van hoe de emissie door houtrook zich tot 2030 zal ontwikkelen doordat er betere kachels op de markt komen.

Op de TNO modellen is veel aan te merken:

  • de samenstelling van houtrook is niet bekend en is dus geschat
  • de invloed van stookgedrag, soort hout , vochtpercentage op de samenstelling is niet bekend en dus geschat
  • de laatste 5 jaar zijn houtkachels, qua emissie, sterk verbeterd
  • de invloed van katalytische naverbranding is niet meegenomen omdat deze techniek er nog niet was toen het model werd ontwikkeld 

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de onzekerheden in het model erg groot zijn.. Ik denk te groot om veel te kunnen zeggen over de bijdrage aan luchtvervuiling laat staan om te gebruiken voor doorrekening van scenarios voor de toekomst 

Om meer te weten te komen over de invloed van hoe, waarin en waarmee er gestookt is op de emissie van houtkachels heb Ik in 2020 een onderzoek laten uitvoeren waarin deze punten wel zijn onderzocht.. Over dit onderzoek heb ik een artikel geschreven verschenen in VVM 3-2020 die je hier kunt downloaden . https://houtkachels.nl/skantiek-in-media/ 

NEN testen houtkachels zijn niet reeel volgens tegenstanders 

Vaak horen we de kritiek dat dit niet reeele lab testen zijn, sommigen vergelijken het zelfs met dieselgate. In 2016 is een onderzoek naar het verschil in NEN en de praktijk gedaan, het project BeREAL, de testresultaten zijn  hier  te vinden.

onderstaand heb ik de gegevens voor PAK10, CxHy en PM10+PM2.5 vergeleken met de data uit het SGS onderzoek, getest conform NEN 13240. ik heb ook rekening gehouden met de verschillen tussen NEN en BeREAL.


De getallen voor CxHy en PM10+PM2.5 komen uit emissieregistratie.nl. Door daar te kiezen: data, Ik heb daar de volgende selecties gemaakt:

  • sector: Lucht
  • stof NMVOS, CH4, PAK 10 (vrom). 
  • Gebied: Nederland
  • bronniveau: emissieoorzaak
  • jaar : 2020


Onderstaande screenshots zijn voor PAK10 (vrom). 


alle PAKs in de lucht voor alle emissie bronnen.

alle PAK door consumenten bronnen uitgestoten
alle PAKs door vuurhaarden hoofd en sfeerverwarming






Onderstaande tabel, met iets meer gegevens, ook te vinden in het VVM artikel. CxHy is geen stof in emissieregistratie. CxHy bestaat uit:

  • NMVOS
  • PAK10(vrom)
  • CH4
  • KWScondesable, dit kent emissieregistratie niet en daarom is het TNO model gebruikt die een verhouding NMVOS:KWScondensable laat zien van 2.7. Het is mogelijk dat emissieregistratie KWScondesable als fractie van  NMVOS heeft berkekend.



Hieruit blijkt dat de winst van goede stokers. met goede houtkachels, met katalysator extreem groot is!

Van 13.702.619 kg naar 1.366.200kg organische verbindingen en het restant extreem minder schadelijk zoals ik in de blog bestaat de houtrook heb laten zien


De potentiele winst van beter stoken is extreem groot maar vraagt wel een inspanning van de overheid. Normen, meetmethode, handhaven maar het lijkt alsof dit te veel werk is. Dat is natuurlijk een keuze maar zeg dat dan! Ga zeggen "de kosten wegen niet op tegen de baten dus we doen niets".