fouten in vergelijkingen houtkachels en verkeer

23 juli 2023

Vergelijken van houtrook met auto's, vrachtauto's, sigaretten is populair , het levert schokkende koppen op in de media maar wetenschappelijk is het appels met peren vergelijken (RIVM). 

Wat gaat er fout? Waarom zegt RIVM dat het appels met peren vergelijken is?

DE houtrook bestaat niet

Om te beginnen een hele fundamentele, het is niet bekend waar houtrook onder verschillende stookcondities uit bestaat. Denk aan:

  1. een open haard versus een gesloten houtkachel
  2. goed of slecht gestookt
  3. goed of slecht brandhout
  4. wel of geen katalysator 

TNO heeft in 2011 een model gemaakt die iets zegt over punt 1. De andere, veel belangrijkere, punten zijn niet meegenomen in het model! Ook is er nagenoeg geen rekening gehouden met de ontwikkeling binnen de ecodesign houtkachels.  Al sinds 2018 zijn er houtkachels te koop die heel veel schoner kunnen branden dan de bovengrens van Ecodesign. Voor particle matter emitted (PME) is de bovengrens 40mg, de beste houtkachels halen al sinds 2018 4mg en minder! 

In een andere blog, lees hier, laat ik zien dat het model de emissie van de moderne, goed gestookte houtkachel veel te hoog inschat. Ook het gebruik van een katalysator is niet meegenomen. 

Hoeveel te hoog? Dat is niet goed te zeggen omdat er nooit zuiver wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan. TNO zelf geeft aan dat het model , met de kennis van toen, er een factor 3 kon naast ztitten. Met de kennis van nu, met nieuwe technieken en veel betere houtkachels is een factor 30-50 veel waarschijnlijker.

waarom we, vanuit overlast en gezondheid, niet over DE houtrook kunnen spreken leg ik in deze blog uit.

Vele partijen zoals de GGD, Longfonds, stichting houtrookvrij en zelfs de gerechtelijke omgevingsdeskundingen ( STAB) gebruiken het TNO model als betrouwbaar. Dat is zeker niet waar voor de goed gestookte, moderne houtkachel met katalysator. 

GGD Amsterdam : de moderne houtkachel geeft evenveel fijnstof als een auto in 1000km

Sinds 2022 is Ecodesign van kracht, een norm die de maximale emissie van houtkachels regelt. In Ecodesign is een norm voor stof , particle matter emitted (PME). Fijnstof is een fractie binnen PME.

  1. GGD gaat er vanuit dat PME wel gelijk staat aan fijnstof (PM2.5)
  2. GGD stelt dat Ecodesign kachels maximaal 5gr PM2.5/kg hout mogen uitstoten
  3. GGD gaat uit van een houtverbruik van 11kg op een avond

ad 1 hoeveel PM2.5 in PME zit is niet bekend. Het is o.a afhankelijk van het type houtkachel maar ook hoe er gestookt wordt. TNO heeft in 2011 gesteld dat 95% van PME PM2.5 is. Dat klopt misschien voor verouderde houtkachels maar niet voor de nieuwste, Voor moderne houtkachels, op de markt gekomen nadat het TNO model werd gemaakt,  is dit heel veel lager.

voor de moderne houtkachel zijn percentages  van 5-10%. veel realistischer. 10-20 keer teveel

ad2 de norm is 40mg/Nm3 houtrook. Het STAB geeft een omrekening van mg/nm3 naar mg/kg en die is 10,8. Dat betekent dat een ecodesign kachel 0,432 g/kg hout mag bevatten. 11,5 keer teveel

ad 3 moderne houtkachels verbruiken minder dan 1kg hout per uur (de beste houtkachels 0,63kg/hr) Op een avond 4kg. 2.75 keer teveel


deze 3 fouten maken dat hun berekening 316-632 keer teveel kilometers berekend. 1000km wordt 1,7-3,4 kilometer..............................................


IRAS en RIVM hebben in 2021-2022 het Charred onderzoek uitgevoerd. 

Ze hebben op meerdere locaties mensen gevraagd naar hun beleving bij het ruiken van houtrook, of ze overlast of gezondheidsproblemen hebben ervaren.

In dit onderzoek is de bron van de houtrook niet bepaald of bekend. Of de houtrook afkomstig was van een slecht gestookte open haard of een goed gestookte, moderne, houtkachel is dus ook niet bekend. Hoeveel dit uitmaakt is onbekend maar , vanuit gezondheidsperspectief, zou dit zomaar een factor 1000+ kunnen uitmaken.  

Ik heb contact gezocht met de onderzoekers van IRAS maar die weigeren in te gaan op mijn vragen. Dat snap ik ook wel omdat er wel op ingaan betekent dat ze de resultaten van het Charred onderzoek de prullenbak in kunnen gooien. 

Conclusies trekken zonder te weten waar de houtrook vandaan kwam is wetenschappelijk onverantwoord als de bron, de meetmethodes etc onzekerheden opleveren van 1000+

NWA/NWO project EASE

In 2021 heeft professor van Schooten, Universiteit van Maastricht, samen met TNO en de partners RIVM en Universiteit Utrecht (UU-IRAS) een onderzoeksaanvraag ingediend bij de nationale wetenschap agenda (NWA) om de exacte samenstelling van houtrook, afgezet tegen de omstandigheden waaronder het is gevormd te onderzoeken. Om vervolgens, als de samenstelling bekend is, te onderzoeken , vanuit toxicologisch en epidemiologisch oogpunt, wat de gezondheidsrisico’s van de verschillende soorten houtrook.

Een belangrijk onderdeel van het project is het vaststellen van een geschikte indicator (barcode) voor de samenstelling van houtrook zodat , indien er te slecht was gestookt, ook gehandhaafd zou kunnen worden. 

In de aanvraag wordt gesteld dat, zover het projectteam heeft kunnen nagaan, dit wereldwijd niet eerder is onderzocht. Helaas is eind juli 2023 bekend geworden dat dit project voor de tweede keer niet is goedgekeurd.

Dit betekent

  1. dat er weer niet bekend is of houtrook altijd zo ongezond is als sommige partijen ons willen laten geloven
  2. we weer niet weten welke stookomstandigheden de meeste invloed hebben op verminderen van gezondheidsrisicos's 
  3. we weer geen meetmethode gaan ontwikkelen die kan gaan handhaven op slecht stoken.

en we kunnen weer doorgaan met roepen dat houtrook slecht is, dat fijnstof slecht is, dat 70% van de PAKs afkomstig is van houtstook, dat het toch geen zin heeft "want stokers gaat niet beter stoken"